In Friesland staan (de arbeidsmarktinformatie van het UWV van augustus 2013) 31.060 mensen geregistreerd als werkzoekend. Daar tegenover staan 777 openstaande vacatures. Bij deze 31060 zijn niet meegenomen alle mensen die werk zoeken, maar niet geregistreerd staan omdat ze geen uitkering (kunnen) krijgen. Dit zijn vooral vrouwen, waaronder herintreders en schoolverlaters en mensen die tijdelijk werk zoeken. Een simpel rekensommetje maakt duidelijk dat er niet voor iedereen betaald werk beschikbaar is. Toch meent staatssecretaris van sociale zaken Jetta Klijnsma dat armoede bestrijding vooral gericht moet zijn op het vinden van werk. Mensen zijn een beetje gepamperd en het is fijn, zegt ze, als mensen zelf overeind komen. Klijnsma roept met deze woorden het beeld op dat er genoeg betaald werk te vinden is en dat mensen die armoede ervaren allemaal geen betaald werk hebben en thuis op de bank zitten te niksen. Ze maakt bovendien op deze manier van werkloosheid en armoede een individueel probleem terwijl dit vooral een maatschappelijke aangelegenheid is.
Je vraagt je af of de staatssecretaris wel eens naar de werkloosheidscijfers kijkt die toch een zekere relatie hebben met het huidige regeringsbeleid.
Er worden immers (vooral in de zorg) veel banen wegbezuinigd. Burgers worden door de regering opgeroepen om meer voor elkaar en de buurt te gaan zorgen zodat er meer sociale cohesie ontstaat maar vooral ook omdat vrijwillige zorg een stuk goedkoper is. Met de termen ‘eigen kracht’ en ‘eigen verantwoordelijkheid’ probeert de overheid burgers over te halen om tegelijkertijd het eigen leven op orde te houden en hulpbehoevende mede burgers te ondersteunen. Ook dit roept het beeld op van ‘op de bank zittende ’ burgers die zelf niet genoeg hun eigen netwerk inzetten en zelf niet genoeg hun familie en buren ondersteunen. Klopt dit beeld eigenlijk wel? In de EU heeft Nederland na Zweden het hoogste percentage van de bevolking dat actief participeert in of vrijwilligerswerk verricht voor organisaties vermeldt het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport op haar site. Ook Nederlandse ouderen verrichten relatief vaak vrijwilligerswerk aldus het Kompas. Zorgvrijwilligers en mantelzorgers geven samen ongeveer 80% van de zorg aan mensen thuis en 3,5 miljoen Nederlanders van 18 jaar en ouder verlenen mantelzorg (bron Mezzo). Ook uit recent onderzoek van het Centraal Plan Bureau naar informele zorg in Nederland blijkt dat veel mensen zich al inzetten en dat mensen die hulp nodig hebben die al voor een belangrijk deel van informele zorgverleners krijgen. De grote vraag is dus waar dan die rek zit die de regering veronderstelt? Waar zijn de betaalde banen waarop mensen die armoede ervaren volgens de staatsecretaris moeten solliciteren? Waar zijn al die mensen die op de bank zitten en meer vrijwilligerswerk zouden kunnen doen? De cijfers maken veel duidelijk: Nederland is al een participatiemaatschappij! Dankzij al die mensen die op dit moment al veel zorgtaken op zich nemen en vrijwilligerswerk en mantelzorg doen.
De uitspraak van staatsecretaris Klijnsma richting mensen met een laag inkomen is tamelijk ongepast. De overheid kan niet van burgers initiatief vragen om betaald werk te zoeken als diezelfde overheid tegelijkertijd met name in de zorg betaald werk overhevelt naar onbetaald werk. Dat is op zoek gaan naar niets.
Armoede en werkloosheid is iets wat ons allemaal aangaat. Wat op dit moment nodig en urgent is, is dat formele en informele arbeid op elkaar afgestemd worden. Econome Thera van Osch vindt dat onbetaalde zorgarbeid verankerd moet worden in ons economisch systeem. Ze pleit ervoor deze vorm van arbeid ook in de statistieken op te nemen. Pas dan wordt de impact van het regeringsbeleid op mensen die onbetaalde arbeid verrichten zichtbaar. Ook maakt van Osch zich sterk voor herverdeling van betaalde en onbetaalde zorg en vindt ze dat de overheid een geschikt instrument moet ontwikkelen waarmee mensen die een onevenredig groot deel van de onbetaalde zorgarbeid op zich nemen gecompenseerd kunnen worden.
Vrijdag 25 oktober om 19.30 uur spreekt econoom Thera van Osch in Heemstrastate in Oentsjerk over herverdeling van formele en informele zorg op de thema avond Zorg Vogelvrij?