In de raadsvergadering van 29 april is de notitie één jaar Wet Werk en Bijstand informatief besproken. Er zijn positieve maar ook negatieve ontwikkelingen te melden.
Eén jaar Wet Werk en Bijstand
De notitie is een goed informatief stuk. Het eerste jaar van de WWB is duidelijk een probeerjaar. Op bepaalde gebieden gaat het bij de uitvoering goed, op andere gebieden moet er worden bijgesteld.
Reintegratie
De WWB is opgezet in een periode dat het economisch goed ging en de verwachting was dat er te weinig mensen zouden zijn die betaald werk zouden doen. De mensen die in de bijstand zitten moesten daarom naar dit werk worden geleid. Reïntegratie dus.
Inmiddels is de situatie drastisch veranderd, de werkloosheid is toegenomen, toch worden mensen nog steeds opgejaagd naar betaald werk, werk wat er vervolgens niet of nauwelijks is.
Voor jongeren blijkt de reïntegratie goed te werken. De sluitende aanpak van iedereen is aan het werk of wordt geschoold heeft resultaat. Weliswaar tegen hoge kosten, maar er ontstaat in ieder geval nauwelijks meer de situatie dat iemand al op jonge leeftijd voor jaren bijstandafhankelijk wordt.
Over de reïntegratie van de alleenstaande ouders zijn we niet enthousiast. Ook hierin wordt veel geld gestoken maar het leidt er hoogstens toe dat mensen wat meer open staan voor betaald werk. Ik wijs hierbij vooral op het project bij PTC+: per persoon € 7.785,70 kosten en geen enkel concreet resultaat. Wat dit betreft moet er duidelijk worden bijgesteld. Probeer aan te sluiten bij de eigen belevingswereld, alleenstaande ouders hebben de dagelijkse zorg voor kinderen en willen daar veel tijd aan besteden, dus laat ze zien wat het betekent om op betaalde wijze met kinderen om te gaan, dus wordt gastouder, pleegouder of doe aan crisisopvang.
De projecten voor de groep 23-57,5 met arbeidsmarktperspectief lopen niet slecht maar ook niet goed. Waarschijnlijk komt dit toch omdat het perspectief minder goed is door de hoge werkloosheid. Zoals de Raad voor Werk en Inkomen vorige week al adviseerde gaat het bij bepaalde groepen om het activeren. Laat ze een bijdrage leveren aan de maatschappij. Dit hoeft geen betaald werk te zijn maar bijvoorbeeld vrijwilligerswerk, mantelzorger etc.
In de reïntegratie gaat veel geld om. Resultaten zijn vaak moeilijk te meten: als iemand snel uitstroomt naar werk, is dit dan te danken aan het reïntegratiebedrijf of was dit ook zonder wel gelukt? De analyse mag best wat grondiger.
Voorlichting
In de notitie is vermeld dat de gemeente er al behoorlijk wat aan doet om de bijstandsgerechtigden te informeren over hun rechten en plichten. In de praktijk blijkt –en dan bedoel ik mijn praktijk waarin ik als advocaat regelmatig bijstandsgerechtigden bijsta- dat twee situaties problemen geven namelijk het samenwonen en werken naast de uitkering. Bij veel bijstandsgerechtigden is volstrekt niet duidelijk wanneer de gemeente iets ziet als samenwonen. Mensen voelen zich vaak zeer onrechtvaardig behandeld en moeten grote bedragen terugbetalen. Dit zelfde geld ook voor productieve arbeid verrichten naast de uitkering;: veel gehoord is de kreet “ik heb er toch niets mee verdiend, dus waarom word ik gekort op mijn uitkering”. Hier ligt nog een heel terrein open.
Strengere aanpak
De WWB kent een strengere aanpak dan de Abw. Soms is dit te streng. Ik spreek niet uit ervaringen met deze gemeente omdat ik als raadslid geen zaken mag doen tegen de eigen gemeente, maar van andere gemeenten. Twee voorbeelden:
Zelfstandig timmerman stopt omdat hij financieel volkomen aan de grond zit, de gemeente eist voor het in behandeling nemen van de bijstandsaanvraag accountantsrapporten over de laatste drie jaren, man kan dit niet betalen, bijstandsaanvraag buiten behandeling gesteld.
19-jarige nog thuiswonende blijkt zwanger, ouders accepteren dit niet, zij vertrekt en vindt een kamer. Vraagt bijstand aan, heeft geen geld voor inrichting kamer kan dus niet wonen, gemeente eist dat zij eerst kamer inricht voordat zij bijstand kan ontvangen.
Tot slot: de uitvoering van de WWB is een hele klus, lof voor de afdeling die dit doet, maar houdt wel de menselijke maat in de gaten en wees daarom bereid om de uitvoering bij te stellen.